2020 dijital pazarlama trendlerini incelediğimiz yazımızda bir yandan Cambridge Analytica gibi güven sarsıcı skandalların kişisel veri gizliliğine dair korkuları güçlendirmesine, bir yandan da adblocker programlarının yükselişini dikkat çekmiş ve “Audience’a reklam yapmak giderek zorlaşacak” demiştik. Son yıllarda giderek yükselen bir tartışma da olan ‘Adblock’ konusunu masaya yatırmanın zamanı geldi gibi görünüyor.
2017 yılında Google kendi adblock uygulmasını devreye soktuğunda en büyük reklam platformlarından birinin kendi adblock uygulamasının olması müstehzi gülümsemeler ile karşılanmış, bunun reklam yoğunluğuna karşı yükselen tüketici trendini dizginlemek üzere işlevi kendinden menkul bir uygulama olacağı düşünülmüştü. Hali hazırda Firefox, Opera, Safari, ve Internet Explorer’da adblock eklentilerinin bulunduğu ve bağımsız eklenti-yazılımların arttığını düşündüğümüzde bu trendi konuşmaya devam edeceğiz gibi görünüyor.
Korkular Güçlenirken AdBlock Yükseliyor.
Kullanıcının ilgili sitedeki reklamları görmesini engelleyen AdBlock, ya da reklam engelleyici yazılımlar, temelde üç ana işlevi yerine getirirler. Öncelikle kullancı, özellikle ses ve otomatik video oynatma, zorunlu reklam gibi dikkat dağıtıcı işlevlerinden kurtulurken, öte yandan reklam yüklemeleri nedeniyle yavaşlayan internet sitelerinin hızlanması sağlanır. Bir diğer özellik ise kişisel verilerin korunması ile ilgilidir.
2019’un Nisan ayında Internet Innovation Alliance (IIA) and CivicScience tarafından yapılan araştırmaya göre tüketicilerin yüzde 50sinden fazlası kişisel datalarının teknoloji ya da sosyal medya şirketleri tarafından kullanıldığından endişeleniyor ve yine yarıdan fazlası kendisine daha uygun reklamlar gösterilmesi için bile datalarının kullanılmasına karşı çıkıyordu. Emarketer da yayınlanan bu datayı öncelikle şuraya ekleyelim.
Dolayısıyla reklam engelleyicilerin gerçek bir ihtiyaca tekabül ettiğinin altını çizerek, bu alanın hızlıca büyüdüğünü söyleyebiliriz. Bu konuda yakın zamanlı Global Index tarafından yapılan bir infografiği yazının sonuna ekledim.
En yakın örneklerden birini, beni çok şaşırttığı için ayrıca vermek isterim. İngiliz yazılımcı Dean Murphy, IOS 8 için Cyristal isimli bir ad blocker oluşturdu, ve 99 cente pazara sürdü. Bir hafta içerisindeki kazancı 75.000 USD olmuştu. Murphy’nin AdBlock üzerine görüşlerini de anlattığı podcasti de şuraya bırakıyorum.
AdBlock Kullanım Oranları Nasıl?
Öncelikle datalar ile ilgili kimi tartışmalar olduğunu söyleyelim. Bu konuda ara ara basında adblocker yüzünden reklamcılar şu kadar kaybetti gibi yazılar çıksa da, genel olarak analizden uzak bir yaklaşım var. Örneğin, 2017 yılında IABın yaptırdığı adblock araştırmasında masaüstünde 10,2- mobilde ise 2,7 olarak Türkiye kullanım oranlarını veriyor. Aynı dönemde PageFair’in araştırması Türkiye için yüzde 1in altında mobil adblocking kullanımı veriyordu.
2020nin verilerine baktığımızda ana değişimin mobilde olduğunu görüyoruz. PageFair’in 2020 araştırmasına göre tüm dünyada da adblocking masaüstünde başlamasına rağmen şu anda mobilde büyüme görülüyor.
Dünyada 527 milyona ulaşan mobil adbloker kullanıcı/alet sayısının yarısına yakın bir oran masaüstünde kullanılıyor. Mobil kullanım 2016 Aralık ayından itibaren yüzde 64 oranında artarken, masaüstü kullanım yüzde 16 düşerek 236 milyon oldu. Burada ana trendlerden birinin browserlar içinde “güvenlik” kaygısını gidermek üzere bir yarış olduğunu da belirtelim. Ülke bazlı kullanım oranları nasıl diye baktığımızda ise eğilimi vermesi açısından 2017 raporundan genel bir görünümünü aşağıya ekledim.
Uzun Bir Tartışma: Adblock Nereye Gidiyor
Hiç kuşkusuz ki bir çok web sitesi online reklam gelirleri ile ayakta kalıyor, ve bu hem yaşamalarının hem de görece bağımsızlıklarının bir parçası. Adblocker konusunun geçmişte de varolduğunu, ancak özellikle 2017 sonrasında tüm dünyada kullanımının kayda değer biçimde artışının altını çizmeliyiz. Burada söylememiz gereken Apple gibi teknoloji devinin adblockersları açık bir biçimde desteklemesinin çok büyük bir haber olması. Dolayısıyla paradigma değişiyor. Öte yandan yukarıda bahsettiğimiz kişisel verilere dair güvenlik kaygısı büyüdükçe adblocker kullanımı artmaya devam edecek.
Bu konudaki eğilimi izlemeye devam edeceğiz, gelecek yazımızda görüşmek üzere.
Bonus- Global Index Adblocker Araştırması İnfoGrafik
