Ülke olarak kullanım süresinde Instagram lideri olduğumuz 2022 yılı sosyal ağlar için de çeşitli değişimlerin yaşandığı bir yıl olmaya devam ediyor. Instagram’da özellikle geçen hafta hesap kapatmalar yoğunlaşırken, Elon Musk’ın sahipliğine geçen twitterda ise konuşma özgürlüğü tartışmaları var. Instagram ve Twitter da neler oluyor bir bakalım.
Dünyada sosyal medya kullanımı 4,6 milyar insana erişirken, ortalama kullanım süresi de 2, 3 saat e ulaştı. Bu geçen seneye göre, kullanıcı sayısının yüzde 10,1, kullanım süresinin yüzde 1,4 arttığını gösteriyor. Dünya’nın en çok kullanılan sosyal ağ hala facebook iken, bunu youtube, whatsup ve instagram takip ediyor.
Instagram, Dünya’da 1,48 milyar insana ulaşıyor, ve her yıl ortalama yüzde 20 ulaştığı insan sayısını artırıyor. Kadın ve erkek kullanımının neredeyse eşit olduğu instagramda, kullanıcı profilinde 18-34 yaş arası erkek ve kadın yoğunluğu artıyor. Mobil kullanım süresinde dünya lideri olduğumuz Instagram’da Dünya ortalamasının ise neredeyse 2 katı kullanım oranımız var. Bir de ortalama etkileşim oranlarına bakalım. Dünya çapında konu farketmeksizin ortalama instagram etkileşim oranı yüzde 1,94, bu oran carousel paylaşımlarda yüzde 3.54 e kadar çıkıyor, ikinci olarak video içerikler, üçüncü sırada ise fotoğraf paylaşımları yer alıyor.
Instagram fotoğraf ve video arasında stratejik kararını çoktan vermiş görünse de, henüz bu geçiş tamamlanmış değil, geçtiğimiz yıllarda REELS atılımı ile özellikle kısa videolarda Tiktok ile yarışmayı hedefleyen Instagramda, tüketiciler de fotoğraflara ait bir çeşit romantizme kapılmış görünüyor. “Instgram make great again” kampanyasını hatırlayacaksınız. Bu fotoğrafseverlerin son isteği olarak düşünülebilir mi? Hatta belki Y kuşağının. Çünkü Y ve Z kuşakları arasındaki kullanım alışkanlıklarının Instagram’a yön verdiği kesin.
Geçen hafta Instagramla ilgili bir ilginç olay daha yaşandı. Ülkemizde bir süredir devam eden hesap kapatma ve kontrol işlemleri, bir anda bir çok hesabın kapatılmasına neden oldu. Bu kapatılan hesaplar genellikle kimlik bilgilerinin tam olmadığı “bireysel” hesaplar olarak görünüyor. Öncelikle söylemek gerekiyor ki, onaylanmış bir META business hesabınız var ise, işletmeniz güvende. Bireysel hesaplar için ise durum biraz daha karışık. Çünkü meselenin görünen yüzünün dışında başka bir sorun var. Fake/sahte hesapların yarattığı etki.
Burada da çokca yazdığım gibi Dünya Cambridge Analytica skandalından sonra artık farklı bir dünya. Dijitalin zihinlerimizi, davranış ve tutumlarımızı etkilediğini çoktan kabul ettiğimiz bu yeni ve cesur dünyada en büyük sorunlardan biri de fake hesapların sahipliliği. Biz Türkiye’de bunu en çok Twitter üzerinden biliyoruz. Ancak hem facebook hem instagram yani META yıllardır bu sorunu çözmek üzere adımlar atıyor.
Peki neden bu fake hesap konusun önemli. Hatta Elon Musk’ın Twitter’ı satın almasından vazgeçirecek kadar…
Bu sorunun tek bir cevabı yok, ancak bir kaç başlıktan söz edebiliriz. Önceliği “algoritma demokrasisi” kavramına verelim. Çünkü, eğer ki algoritmayı şaşırtacak kadar gerçek insan içermeyen ama gerçek gibi görünen iletişim yaparsanız bir toplumun görüşünün bu olduğu yanılsamasını yaratabilirsiniz, özellikle seçim gibi kritik zamanlarda bu konu da daha da gündeme gelecek. Ayrıca istediğiniz kişileri sindirebilir, korkutabilir ya da görüşlerinin yanlışlığı ile ilgili bir algı oluşturabilirsiniz. Şu ana kadar söylediklerim işin “konuşma” kısmı ile ilgiliydi. Bir de “duyulma” kısmı var. Eğer ki yeterince sahte hesaba sahip olursanız duyulmasını istemediklerinizin sesini de kısabilirsiniz. Topluma etkisine de sanırım yine en iyi örneği cambridge analytica skandalı anlatabilir, toplumun istediğiniz grubunu istediğiniz gerçekliğe inandırmanız için harika bir örnek.
Hiç kuşkusuz Twitter bir agora fikri…. Elon Musk’nda buna çok inandığı görülüyor. Ancak agoraya döneceksek, oranın gerçek insanlardan oluştuğundan emin olmalıyız. Bu çok çok zor bir iş, ancak tüm sosyal ağlar için bu bir güvenlik ve pazarlama sorunu… Pazarlama sorununu özellikle yazdım. Çünkü bir yandan da bu ağlar para kazanmak zorunda.
Instagram politik düşüncelerden daha ziyade kullanıcılarını kendi küçük grupları içinde tutmayı hedefleyen – daha private- kalmayı hedeflediği doğru olmakla birlikte her kullanıcı için güvenlik endişeleri twitter ile aynı.
Instagram’ın hesap kapatmalar ile ilgili Twiter’dan yaptığı açıklamaya da değinelim. Bir sorun olduğunu ve çözmeye çalıştıklarını kabul ettiler. Dolayısıyla bireysel kulanıcılar için instagramın istediği doğrulama adımlarını yapıp beklemekten başka bir çözüm görünmüyor.
Son haber de Twitter’en eski CEOsu Jack Dorsey’in kurduğu teknoloji firmasının yeni bir sosyal ağ başlatmış olması… “Bluesky Social” Hayırlı olsun diyelim.